Czy Budżet Obywatelski w Krośnie wymaga zmian? Na pewno. Tylko co należy w nim zmienić? Zdaniem Fundacji Pasjonauci: niemal wszystko. Propozycja zmian została skierowana do Urzędu Miasta Krosna.
Budżet Obywatelski w Krośnie powrócił po przerwie spowodowanej zawieszeniem tej formy partycypacji. Jednak czy działa prawidłowo? Co do tego są wątpliwości. To wybrzmiało bardzo wyraźnie w chwili gdy Budżet Obywatelski zawieszano. Prezydent mówił wtedy o “oszczędzaniu” kosztem budżetu obywatelskiego. Wtórowała mu część komentatorów, traktujących inwestycje z Budżetu Obywatelskiego jak “dodatkowe fajerwerki”, fanaberie, na które nie stać miasta w ciężkich czasach.
Tymczasem Budżet Obywatelski powinien pełnić całkiem inne funkcje. To narzędzie, które powinno angażować mieszkańców w sprawy miasta i najbliższego otoczenia. Obywatele dzięki Budżetowi Obywatelskiemu powinni mieć możliwość zaspokajania potrzeb lokalnej społeczności. To zarazem może być znakomite narzędzie społecznej rewitalizacji.
Co poszło nie tak? Ustawa o samorządzie, wprowadzająca Budżet Obywatelski nie precyzuje zasad. W praktyce warunek jest tylko jeden: projekty do realizacji muszą zostać wybrane przez mieszkańców w głosowaniu. W efekcie w wielu miastach, w tym w Krośnie, Budżet Obywatelski stał się plebiscytem, niezwiązanym z analizą potrzeb, czy wskazywaniem istotnych dla społeczności celów.
Fundacja Pasjonauci przystąpiła kilka miesięcy temu, do działań związanych z przygotowaniem projektu zmian w krośnieńskim Budżecie Obywatelskim.
–Okazało się, że nie wystarczy ograniczyć się do “poprawek”. W praktyce konieczne są całkiem nowe rozwiązania – mówią Pasjonaci, którzy złożyli wniosek o podjęcie nowej uchwały i przyjęcie nowego regulaminu Budżetu Obywatelskiego.
Propozycja Pasjonautów zakłada między innymi uszczegółowienie zasad dotyczących powołania Miejskiej Rady Budżetu Obywatelskiego, w tym zorganizowanie jej działalności w formie stałego ciała doradczego. Kadencyjność przedstawicieli mieszkańców w miejskiej Radzie Budżetu Obywatelskiego Krosna zapewniać ma ich niezależność od aktualnej sytuacji politycznej w gminie.
Zapisy w przedstawionej propozycji mają służyć zwiększeniu aktywności obywateli i wykorzystać Budżet Obywatelski jako narzędzie współpracy pomiędzy mieszkańcami i konsultacji samorządu z obywatelami.
Projekt “Pasjonautów” przewiduje spotkania i warsztaty poświęcone pomysłom zgłaszanym w Budżecie Obywatelskim. Ma to służyć wypracowywaniu jak najlepszych rozwiązań i łączeniu podobnych inicjatyw na etapie poprzedzającym zgłaszanie pomysłów. Jest to jeden z elementów, dzięki którym zaproponowana wizja regulaminu ma promować współpracę między mieszkańcami i budowanie lokalnej wspólnoty, a nie tylko rywalizację o głosy w “plebiscycie”.
“Pasjonauci” proponują możliwość równoczesnego głosowania na różne projekty, a także podział projektów na “małe” i “duże”, co ma służyć większej dywersyfikacji środków i zwiększenie szans dla małych, lokalnych inicjatyw. Dotychczasowa metoda głosowania sprawiała, że autorzy i głosujący koncentrowali się na dużych projektach, pochłaniających nawet całą pulę. Taka forma nie sprzyja rozwojowi Budżetu Obywatelskiego, bo zniechęca do składania mniejszych projektów, a promowała wyłącznie duże, dobrze zorganizowane grupy.
Projekt przesłany radnym, nie przewiduje “progów” liczby głosów dla poszczególnych rodzajów projektów. Aktualnie stosowane progi mogą zniechęcać mieszkańców do udziału w Budżecie Obywatelskim.
– Informacja, że projekt z największą ilością głosów będzie skierowany do realizacji, niezależnie od bezwzględnej liczby głosów, powinna działać zachęcająco do głosowania – podkreślają autorzy.
“Pasjonauci” postulują także zakaz promowania projektów w Budżecie Obywatelskim przez jednostki miejskie i jednostki pomocnicze (dzielnice/osiedla). To ma przeciwdziałać uzupełnieniu Budżetem Obywatelskim, budżetów poszczególnych jednostek. Budżet Obywatelski powinien spełniać inna rolę, niż budżety dzielnic i osiedli. Podobnie sprecyzowanie zasad ogólnodostępności, ma na celu przeciwdziałanie projektom służącym jedynie wąskim grupom.
Kolejna nowością w przedstawionej propozycji jest wyłanianie projektów miejskich podczas warsztatów z udziałem ekspertów i urzędników. to z kolei ma wykluczać umieszczanie wśród projektów miejskich działań, które mają faktycznie charakter dzielnicowy/osiedlowy. Ma to także zapewnić najwyższą jakość projektów poddanych pod głosowanie i już na wstępnym etapie wykluczać ewentualne problemy z ich realizacją. Jest to zarazem faktyczna forma konsultacji społecznych, dotyczących potrzeb mieszkańców i sposobów ich zaspokajania, a nie jedynie “plebiscyt na najfajniejszy pomysł”.
