Kim był Jan Stapiński? Dzisiaj jest patronem jednej z ulic w Krośnie. Jeżeli nawet nią nie jeździcie, to z pewnością mijacie ją wielokrotnie jadąc w stronę Korczyny, Rzeszowa. Ulica Stapińskiego krzyżuje się z ul. Korczyńską na wysokości Szpitala Wojewódzkiego w Krośnie. Jednak co wiemy o samym patronie? Czy był związany z Krosnem?
Jan Stapiński urodził się w Jabłonicy Polskiej w 1867 roku. Chodził do szkoły wiejskiej w Komborni, a edukację kontynuował między innymi w Krośnie. Był działaczem niepodległościowym i ludowym. Władze austriackie w związku z jego działalnością prowadziły śledztwo i groziło mu aresztowanie. Działał na rzecz oświaty, a także współtworzył gazety i czasopisma: „Kurier Lwowski”, „Gazetę Powszechną”. Był redaktorem naczelnym „Przyjaciela Ludu” oraz autorem wielu broszur. Stapiński był jednym z założycieli Stronnictwa Ludowego, a także prezesem tej partii w latach 1908-1913 już pod nazwą Polskie Stronnictwo Ludowe.
– Dla Stapińskiego emancypacja chłopów i polepszenie ich doli ekonomicznej było rzeczą pierwszoplanową. Jako agent firmy sprzedającej maszyny rolnicze, był zmuszony do ciągłych podróży. Poznawał osobiście wielu chłopów, poznawał galicyjską wieś. Zaczęło w nim narastać przekonanie, że stawał się ekspertem w sprawach wiejskich, ekspertem w modernizacji polskiej wsi i wprowadzaniu ulepszeń i unowocześnień w procesach produkcji rolnej tak, aby polscy rolnicy mogli bez kompleksów konkurować ze swoimi zagranicznymi braćmi. Stał się prekursorem innowacji i modernizacji polskiej wsi, inicjatorem sukcesu polskiego rolnictwa i bogactwa polskiego rolnika – przybliża tę postać Dariusz Deptuch.
Zasiadł w parlamencie Austriackim, gdzie był wiceprezesem Koła Polskiego. Był działaczem ludowym także w okresie międzywojennym. Jako poseł (w latach 1919-1922 i 1928-1930)reprezentował w Sejmie okręg obejmujący Krosno, Jasło i Sanok. W 1926 roku poparł Józefa Piłsudkiego. Z życia politycznego wycofał się w 1934 roku, a za swoją działalność niepodległościową, 11 listopada 1937 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Po II Wojnie Światowej namawiano go do poparcia Stronnictwa Ludowego i ponownego wydawania „Przyjaciela Ludu”, jednak Stapiński nie podjął się tego. Wkrótce zmarł 17 lutego 1946 w Krośnie i tutaj został pochowany.
O postaci Jana Stapińskiego pamiętają lokalni ludowcy. Z inicjatywy Dariusza Deptucha na cmentarzu komunalnym w Krośnie lokalni działacze oddali cześć zmarłemu w 76 rocznicę śmierci.
Dariusz Deptuch jest też inicjatorem powstania Fundacji imienia Jana Stapińskiego.
– Podczas pobytu na wsi, na ziemi haczowskiej, usłyszałem, opowieść o życiu Jana Stapińskiego ujawniła mi się jako obraz człowieka przywiązanego do wielkich wartości, do wierności Bogu i Ojczyźnie, do honoru, uczciwości, pomocnej dłoni i wielkiej dbałości lokalną społeczność, w nowoczesność, z jednoczesną dbałością o zachowanie wartości lokalnych i tradycji – mówi Dariusz Deptuch.
Czym będzie Fundacja Stapińskiego?
W swoim programie odzwierciedlała będzie pełny zakres działań i ideologii, którym wierny był, i którym służył Jan Stapiński. Fundacja powinna nosić szczytną nazwę FUNDACJA LUDOWA IMIENIA JANA STAPIŃSKIEGO. W programie fundacji kluczową rolę będą miały inicjatywy sprzyjające wspieraniu rozwoju gospodarczego i społecznego polskiej wsi. Programy związane z innowacyjnością funkcjonowania gospodarstw rolnych, wsparciem prawnym i finansowym rolników. Swoje cele fundacja będzie starała się osiągnąć poprzez tworzenie instytucji doradczych, społecznie uczynnych, które będą bezpośrednio wspierały rolników w kontaktach z instytucjami samorządowymi, unijnymi itp.
Piotr Dymiński
