W połowie kwietnia, Prezydent Miasta Krosna rozpoczął tzw. “konsultacje społeczne” w sprawie zmian statutów jednostek pomocniczych. Prezydent wykorzystuje przy tym, ankietę sprzeczną z uchwałą “w sprawie określenia zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych z mieszkańcami miasta Krosna”.
Statuty Dzielnic i Osiedli to lokalne prawo, ustanawiane przez Radę Miasta. W oparciu o te przepisy działają najbliższe mieszkańcom jednostki: Dzielnice i Osiedla. Osiedlowi radni żyją najbliżej mieszkańców, zapoznają się z ich opiniami i wnioskami, prowadzą lokalne dyżury, zbierają informacje na wiele sposobów. Następnie wnioskują o zaspokajanie potrzeb mieszkańców do Rady Miasta i Prezydenta. Dzielnice i Osiedla mogą też dysponować wydzieloną dla siebie częścią budżetu miasta. Aktualne statuty Dzielnic i Osiedli posiadają wiele wad i wymagają zmian oraz poprawek. Jedna z wad statutów oraz fakt, że władze miasta nie zareagowały na czas, doprowadziła właśnie do tego, że przez kilka miesięcy Dzielnice i Osiedla nie będą miały swoich rad. Zmiany w statutach wymagają przeprowadzenia konsultacji społecznych z mieszkańcami. Taki jest wymóg określony w ustawie. Konsultacje w tej sprawie ogłoszono w połowie kwietnia… jednak są one niezgodne z zasadami przeprowadzania konsultacji społecznych. Co gorsza, niedawno część krośnieńskich urzędników została przeszkolona do przeprowadzania konsultacji społecznych, jednak to nie im powierzono to zadanie.
Czy władze Krosna właśnie tracą cenny na czas na prowadzenie pozorowanych konsultacji społecznych w sprawie zmian w Statutach Dzielnic i Osiedli?
Użyta w konsultacjach “ankieta” uniemożliwia swobodne wypowiedzenie się mieszkańców na temat statutów oraz uniemożliwia mieszkańcom zaproponowania własnych pomysłów. Konsultacje w efekcie mają charakter działania pozornego. Zamknięta ankieta, na dodatek w formie zakładającej albo przyjęcie wszystkich poprawek na raz, albo żadnej, zarazem dotyczy to wszystkich dzielnic i osiedli równocześnie, co jest sprzeczne z ogólnie przyjętymi zasadami Konsultacji Społecznych i z zasadami uchwalonymi przez Radę Miasta Krosna w 2014 roku. Podkreślenia wymaga fakt, że załącznik z ankietą został uchylony przez wojewodę. Prezydent zdecydował jednak o przeprowadzeniu konsultacji, nie w oparciu o uchylony załącznik, tylko w oparciu o… taką samą ankietę, jak ta z uchylonego załącznika.
Tymczasem uchwała Rady Miasta (po uchyleniu załącznika przez wojewodę) inicjuje konsultacje społeczne w sprawie statutów dzielnic i osiedli, “w trybie i na zasadach określonych w uchwale, w sprawie określenia zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych z mieszkańcami miasta Krosna”. Należy zatem przestrzegać uchwały dotyczącej konsultacji społecznych w Krośnie.
Co znajdujemy w tej uchwale?
“§ 2. Celem konsultacji społecznych jest w szczególności:
1) włączenie mieszkańców w proces zarządzania Miastem;
2) poznanie opinii mieszkańców o poddanej konsultacjom społecznym sprawie;
3) maksymalizacja efektywności i trafności procesów decyzyjnych;
4) pozyskanie społecznego zrozumienia i akceptacji dla projektowanych rozwiązań;
5) budowanie społeczeństwa obywatelskiego.
§ 3. Konsultacje społeczne przeprowadza się:
1) w sposób stwarzający warunki do powszechnego uczestnictwa w nich osób, o których mowa w § 1 ust. 1;
2) z zapewnieniem rzetelności i kompletności informacji o przedmiocie konsultacji oraz ich szczegółowych zasadach i trybie”.
Należy przypomnieć też ustawę o samorządzie gminnym: Art. 35. 1.: “Organizację i zakres działania jednostki pomocniczej określa rada gminy odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami”. Wynika z niego, że wprowadzanie zmian w Statutach wymaga konsultacji z mieszkańcami całej treści statutu, a nie tylko pomysłów zmian zaproponowanych przez kilka osób.
Procedura wprowadzona przez Prezydenta Krosna jest całkowicie sprzeczna z uchwałą Rady Miasta Krosna.
Pod konsultacje przedłożono pomysły kilku/kilkunastu osób, zebrane na długo przed rozpoczęciem konsultacji społecznych, co oznacza, że w pełni włączonych w proces zarządzania miastem było kilkanaście osób, a nie wszyscy mieszkańcy. Ponieważ w konsultacjach uwzględniono wyłącznie pomysły kilkunastu osób (być może reprezentujących partykularne interesy), to przedstawione rozwiązania nie gwarantują maksymalizacji trafności decyzji. Przykładowo, żaden z przedstawionych 11 punktów nie rozwiązuje problemów, które mogą się pojawić w przyszłości, w związku z powiązaniem terminu wyborów do jednostek pomocniczych, z terminem wyborów do Rady Miasta Krosna. To może nadal powodować problemy podobne jak obecne, w 2024 roku.
Ankieta zawiera kilkanaście punktów, ale wypełniając ją należy zgodzić się na wszystkie, albo odrzucić wszystkie na raz (można też “nie mieć zdania”). Niemożliwe jest np. poparcie 7 punktów, a odrzucenie 4. Wypełnianie 11 punktowe ankiety na zasadzie “zgadzasz na wszystko, albo na nic”, nie gwarantuje ani zrozumienia, ani społecznej akceptacji proponowanych rozwiązań, tym samym nie buduje społeczeństwa obywatelskiego.
Przyjęty przez prezydenta sposób konsultacji jest sprzeczny z § 3 uchwały Rady Miasta Krosna o Konsultacjach Społecznych, ponieważ zaprzecza ich powszechności i zasadzie równego traktowania obywateli. Prezydent priorytetowo traktuje opinie kilku osób, a innym nie pozwala wypowiedzieć się na równych zasadach.
Sposób zaprezentowania ankiety sprzeczny jest też z uchwaloną przez Radę Miasta zasadą, że konsultacje muszą zapewnić rzetelność i kompletność informacji o przedmiocie konsultacji. Punkty sformułowane na zasadzie “w § 6 ust.2 pkt 4) wyraz “żądanie” zastępuje się wyrazem “wniosek”” nie stanowią kompletnej informacji o celu i przedmiocie konsultacji, ani nie informują mieszkańców, co taka zmiana by oznaczała, ani na ile jest istotna. To, że Wysoka Rada być może uważa taką zmianę za nieistotną, nie jest równoznaczne z przekazaniem mieszkańcom kompletnej informacji o przedmiocie konsultacji. Należy tu jeszcze raz podkreślić, że podjęcie uchwały o zmianie Statutu powinno być poprzedzone konsultacjami całej treści statutu. Tego wymaga Art. 35 Ustawy o Samorządzie Gminnym. W orzecznictwie podkreślany jest pogląd, że konsultacje statutów jednostek pomocniczych nie mogą być iluzoryczne. Co oznacza, że prawdopodobnie gmina Krosno aktualnie traci czas i środki na de facto nieważne, iluzoryczne, konsultacje.
Ponieważ każdy statut uchwalany jest osobną uchwałą, to także konsultacje powinny być prowadzone osobno dla każdej dzielnicy i osiedla (ponieważ statuty mogą się różnić), a sposób przeprowadzania konsultacji przez prezydenta całkowicie to wyklucza, odgórnie przyjęte jest założenie, że Statuty muszą być identyczne.
Ponadto sposób przeprowadzania konsultacji przez Prezydenta jest sprzeczny z kluczowymi zasadami konsultacji społecznych. Gmina Krosno (jej pracownicy) brali udział w szkoleniach, na których poznali zasady Konsultacji Społecznych. W związku z realizacją projektu „Kreujemy+ Rozwijamy+ Ożywiamy+ Stymulujemy+ Nakreślamy+ Odmieniamy=KROSNO”, gmina Krosno publikuje treści zachęcające do partycypacji i udziału w konsultacjach społecznych. Niestety nie korzystano z wiedzy i umiejętności zdobytych na szkoleniach. Kształt konsultacji ustalili radni i prezydent, a te osoby w szkoleniach udziału nie brały.
Organizacji konsultacji nie zlecono pracownikom, którzy zostali do tego celu przeszkoleni w ramach uzyskanego przez Krosno grantu.
Fundacja Pasjonuci złożyłą wnosek o przeprowadzenie konsultacji społecznych Statutów Dzielnic i Osiedli. Pisaliśmy o tym >>> tutaj <<<.
